Cursus imkeren.
LES 7
Bijenziekten
| - Goede verzorging, hygiëne, poetsgedrag bijen en propolis
|
| - Ziekteverschijnselen, roer en slecht ontwikkelde bijen |
| - Amerikaans vuilbroed, herkenning en bestrijding |
| - Nosema, herkenning en bestrijding |
| - Schimmels bv kalkbroed, herkenning en bestrijding |
| - Varroa mijten, herkenning en bestrijding, andere mijten |
| - Vijanden, muizen, mezen en paarden |
| - Meldplicht van ziektes bij AID |
1. Goede verzorging, hygiëne, poetsgedrag bijen en
propolis
Voorkomen is beter dan genezen, dit geldt zeker voor bijenziekten. Zorg altijd
dat de bijen in een goed ventilerende schone kast zitten, een goed klimaat in de
kast is zeer belangrijk. Schimmels houden van vocht en zullen dan ook als eerste
in de buitenste ramen verschijnen, zie je schimmels vervang dan meteen de ramen
door schone ramen en kijk dan ook meteen of de ventilatiegaten in de bodem nog
open zijn. Door de oude was met een stoomwassmelter uit de ramen te halen zul je
merken dat de raampjes niet alleen goed schoon maar door de hitte aardig steriel
zijn geworden. In sommige stoomwassmelters kun je zelfs een hele broed of
honingkamer schoonstomen, als je dit laatste doet zul je wel de schilderskwast
ter hand moeten nemen om de kast opnieuw een draaglijk uitzien te geven. Ook
worden er chemische methoden gebruikt bijvoorbeeld logen om ziektekiemen te
weren. Als gewone imker gaat mij dit echter te ver, kijk naar je eigen woning
die ga je toch ook niet helemaal ontsmetten tegen allerlei ziektes. Hier kun je
een zeer goede vergelijking trekken met je eigen woning, doe in de bijenwoning
wat je ook in je eigen huis doet. Bij de bijen sta je er ook niet alleen voor in
een gezond volk houden zij zelf de kast schoon, poetsgedrag is heel normaal in
het bijenvolk terwijl propolis gebruikt wordt om alles af te kitten, dit helpt
echter ook omdat het een antibiotisch middel is die onder ander bacteriën dood. 2. Ziekteverschijnselen, roer en slecht ontwikkelde
bijen
Evenals bij mensen kun je ook aan bijen zien dat ze ziek zijn en evenals bij
mensen zie je het soms pas als het ziekteproces al in een ver gevorderd stadium is.
Het voorkomen van slecht ontwikkelde bijen bij ernstige varroamijten besmetting
is wel erg duidelijk maar dan is het te laat om er nog wat aan te kunnen doen
bij het betreffende volk. Dit komt bij varroa aan de orde. Een ander
ziekteverschijnsel bij de bijen is roer wat we het beste kunnen vergelijken met
diaree en dus verschillende oorzaken kan hebben. Bij roer moet je ook denken aan
wat heb ik mijn bijen gevoerd het komt meestal niet vanzelf. Wel is het intriest
als je bijen door roer als een klont aan elkaar geplakt zitten en het niet
overleefd hebben. 3. Amerikaans vuilbroed, herkenning en bestrijding
Amerikaans vuilbroed (AVB) is een besmettelijk aangifteplichtige ziekte onder
bijen die op grond van de bepalingen in de gezondheids- en Welzijnswet voor
dienen door de overheid bestreden wordt.AVB wordt veroorzaakt door spoeren
van de bacterie Paenibadillus larvae.Sommige bacteriën kunnen sporen vormen en
daarmee kunnen ze lang overleven. Sporen zijn ongevoelig voor desinfecterende
middelen. Spoiren kunnen wel 30 - 40 jaar kiemkrachtig blijven. Een bijenvolk
kan besmet zijn met sporen van P.larvae zonder dat er klinische symptomen van
AVB te zien zijn.Echter, als er sporen aanwezig zijn dan is er een risica op
klinisch AVB. Het doel van het honingonderzoek van het ID-DLO, of beter gezegd
het onderzoek van voederkransmonsters, is omte weten te komen hoe wiijd
verspreid de sporen vanP.larvae onder de Nederlandse bijenvolken zijn. Met een lucifer kunnen we dit
eenvoudig aantonen, de dekseltjes van de aangetaste cellen zijn ingezakt.
Lucifertest Amerikaans vuilbroed moet
gemeld worden bij de AID, bij daadwerkelijke besmetting moet de gehele
bijenstand vernietigd worden. Naast het Amerikaans vuilbroed kennen we ook nog
het Europees vuilbroed dit wordt veroorzaakt door Streptococcus pluton ook een
sporen vormende bacterie. Bij het Europees vuilbroed komen de larven niet meer
aan verpoppen toe, besmette larven zijn niet meer egaal wit en liggen niet
normaal gekruld. Hieraan kun je zien dat er iets mis is. Gelukkig is in
Nederland nog nooit Europees vuilbroed gevonden, wel meldingsplicht. Sinds
kort is er een test in de handel om Amerikaans en Europees vuilbroed aan te
tonen, zelf heb ik hier nog geen ervaring mee. Test Amerikaans en Europees
vuilbroed. 4. Nosema, herkenning en bestrijding
Nosema wordt veroorzaakt door Nosema apis een ééncellig diertje behorend tot
de protozoa. De sporen worden met de ontlasting geloosd. Wanneer de bijen weinig
vliegen en de ontlasting in de kast kan komen vindt vooral door poetsgedrag
besmetting plaats. Meestal zal de infectie overgaan als de bijen volop gaan
vliegen en eind mei is de infectie vaak volledig verdwenen. Hoewel de ziekte
vanzelf overgaat kun je de ziekte ook bestrijden met Fumidil B (werkzame stof
Fumagiline). Nosema sporen zijn temperatuur gevoelig:
| groei-optimum 30-34°C |
| <10°C stopt de ontwikkeling |
| > 37°C dood vegetatieve stadia |
| > 60°C dood sporen |
Ontsmetting met stoomwassmelter zoals we gezien
hebben is tegen nosema zeer effectief.
5. Schimmels bv kalkbroed, herkenning en bestrijding
Ascophers apis is een schimmelinfectie van het broed ( = kalkbroed) de schimmel
kan zich slechts ontwikkelen in een vochtige omgeving, schimmel is heel
duidelijk te herkennen door de witte schimmeldraden op de raat, vervanging van
de raat is voldoende om de infectie de kop in te drukken en slechts zelden kan
als je op deze manier imkert de schimmel schade aan het volk veroorzaken. 6.
Varroa mijtziekte herkenning en bestrijding, andere
mijten
Varroa Jacobsoni, de varroamijt bedreigt onze Westeuropese bijenteelt en zonder
bestrijding van deze mijt zal een besmet volk ten gronde gaan. De varroamijt
leeft buitenop de larven, poppen en volwassen bijen en voedt zich door
bloedzuigen. Mijten wijfjes laten zich insluiten in bij voorkeur darrebroed
(hierop is de darreraatmethode ontwikkeld) en leggen in de cel 5 tot 6 eitjes
die zich ontwikkelen en het voedsel wat bestemd is voor de bijen opeten, gevolg
de zich ontwikkelende bij krijgt voedsel tekort en kan zich niet volledig
ontwikkelen, bijen met halve vleugels. De mijten kun je met het blote oog zien
als rode speldekoppen. Door het openen van darrebroed zie je ze vaak zeer goed
tegen de witte achtergrond van de pop. Voor de bestrijding verwijs ik je nu naar
publicatie van PPO.
Meer weten over varoabestrijding :
1. Varroabestrijding
2. Jaarschema
Varoabestrijding
Het bestrijdingsmiddel wat ik momenteel gebruik is thymovar
wat werkt met de etherische olie thymol, bij juiste behandeling voldoende om
de varroabesmetting in de hand te houden. Acarapis Woodii is een andere mijt
die een bijenvolk ten gronde kan richten, dit gebeurd echter niet zo vaak,
alleen de zwakke volken zullen aan de ziekte ten onder gaan terwijl de sterke
volken na een goede dracht meestal weer mijtvrij zijn. Besmetting bevestigd door
de AID houdt wel een vervoersverbod in. In de anatomie van de bij zien we dat de longen
(= tracheeën) van een bij een vorm hebben
als een "boom" met takken
stigma zijn de "uitgangen", ze zitten aan de zijkanten van de
segmenten. Acarapis Woodii, heeft zich gespecialiseerd om de eerste trachee
binnen te dringen en aldaar de wanden te doorbreken en zich te goed te doen
aan het bijenbloed (haemolymphe)
7. Vijanden, muizen, mezen,paarden, Europese
hoornaar en Aziatische hoornaar.
Andere dieren die bekend staan dat ze niet met bijen samen kunnen gaan zijn:
| Muizen willen in de winter nogal eens een bijenvolk binnendringen, dit kun
je alleen voorkomen door het onaantrekkelijk te maken voor de muizen, aan
tocht hebben muizen een broertje dood voldoende tocht rond je bijenkasten
zal ze dan ook meestal wel weghouden. |
| Mezen, vooral koolmezen (niet voor niets biemeeuwes genoemd) kunnen nogal
eens een bijtje vangen doch grote schade zal dit niet aanrichten aan gezonde
volken. |
| Paarden bij bijen is ook oppassen geblazen, niet voor de bijen maar
paarden kunnen door bijen zodanig gestoken worden dat ze zelfs op hol kunnen
slaan. |
| De hoornaar is zaak om ze zo snel mogelijk weg te vangen bij de
bijenkasten. De Europese hoornaar vordt door de bijen ingebald en op een
temperatuur van 50 graden celcius gebracht. Hij gaat dus dood omdat hij ook
veel eiwtten bevat die gaan stollen bij 41 / 42 graden celcius.
Waarschijnlijk gebeurt hetzelfde met de Aziatische hoornaar ook al is die
een slag groter De toekomst zal het leren.. |
8. Meldplicht van ziektes bij AID
Alle bovenvermelde bijenziektes dienen gemeld te worden bij de AID,
melden bij de vereniging is ook geen overbodige luxe en verdient zeker
aanbeveling.
Praktijkles 7
Varroa mijten laten
zien
Varroabodem laten zien en uitleg geven van werking
Varroa mijten tellen
==========================================================================================
Terug naar inhoud
|